پارسانْ دستان / ۳۰ قطعه برای سه‌تار

مولف : مهرداد لاجوردی

ناشر : نشر رازگو / چاپ اول ۱۳۹۷ / چاپ دوم ۱۴۰۱

سال چاپ : 1397

تعداد صفحات : 137

مجموعه «پارسانْ دستان» شامل تعداد سی قطعه برای سه‌تار می‌باشد. این قطعات تعدادی از قطعاتی می‌باشند که از حدود پانزده سال پیش تاکنون به تدریج توسط نگارنده ساخته شده‌اند. شروع ساخت هر قطعه همراه با نیّت و تصمیم اولیه برای ساختن یک قطعه در یک دستگاه مشخص نبوده است، بلکه ملودی، ریتمی و یا موتیفی در ذهن خطور کرده و در گذر زمان بسط و گسترش یافته و در نهایت نگاشته شده است. در ساخت قطعات سعی بر این بوده است که از کلیه امکانات ساز سه تار در زمینه های صدادهی و تکنیک های مخصوص نوازندگی سه تار استفاده شود. تعدادی از این قطعات در گذشته در دو آلبوم «سوار» و «بهار مهر» اجرا و توسط مؤسسه چهارباغ منتشر شده اند.

سخنی پیرامون سه تار  :  

ساز سه‌تار با ویژگی های بخصوصی که دارد از دیرباز مونس و همدم عرفا و شعرای ایران زمین و در سیر و سلوک عرفانی همیار آنها به شمار می‌رفته است، در عین حال مورد نظر خاص هنرمندان و موسیقی‌دانان این مرز و بوم بوده است به گونه‌ای که به غیر از نوازندگانی که ساز اصلی آنها سه تار بوده است، برخی از سایر نوازندگان نیز سه تار را به عنوان ساز دیگر خود بر می گزیدند تا حظ موسیقیایی خود را تکمیل نمایند. صدای نافذ، با ظرافت و پیراسته، قابلیت صدادهی متنوع در نقاط مختلف دسته ساز، قابلیت اجرا بصورت مضراب تک سیم و مضراب باواخوان، قابلیت ایجاد تنوع صوتی با تغییر حالت زخمه زدن و دست راست و قابلیت اجرا با مضراب های فرعی مانند پشت ناخن، با شست و از مچ «تنبوری» از ویژگی های سه تار است و در کمتر سازی این تنوع صدادهی و مضراب را می توان یافت.

ساختمان سه تار ترکیبی متناسب دارد و در عین حال که ظاهری دلنشین به عنوان یک ساز موسیقی پدید آورده است، جهت نواختن نیز حالت غیر طبیعی و فشاری بر بدن نوازنده تحمیل نمی کند. جابجایی آسان به علت وزن کم امکان همراهی دائمی نوازنده و سازش را فراهم می آورد. حجم طبیعی صدای سه تار برای سبک زندگی متراکم و پرتنش امروزی مطلوب به نظر می رسد و از سال ها پیش که با پیدایش و پیشرفت فن و صنعت صدابرداری، چالش میزان حجم صدای سازها برای اجرای زنده و نیز گروه نوازی مرتفع شد این مورد بیشتر نمود یافته است. همه ویژگی هایی که بیان شد همراه با ویژگی قابلیت اجرای کامل و مطلوب موسیقی دستگاهی و موسیقی مقامی ایران و نیز قابلیت اجرای مطلوب انواع ضربی با فرم های سنتّی و جدید از سه تار سازی کامل پدید آورده است.

به امید تعالی و بسط بیشتر هنر موسیقی اصیل ایران زمین.

مهرداد لاجوردی / زمستان ۱۳۹۵